Sto godina od smrti Vladimira Iljiča Lenjina
Izvor: Tanjug / Glas Srpske
BEOGRAD - Vladimir Iljič Lenjin, predvodnik Oktobarske revolucije 1917. u Rusiji, tvorac Sovjetskog Saveza, umro je prije stotinu godina, 21. januara 1924.
Lenjin je pobjedom u Oktobarskoj revoluciji 1917, obezbjedio dolazak boljševika na vlast i ustrojavanje režima koje je za dogoročni cilj imalo uvođenje komunističkog društva. Ma koliko maglovita, njegova vizija društva, sa modifikacijama, potrajaće duže od sedam decenija na prostoru Rusije.
Osim stvaranja Ruske Socijalističke Federativne Sovjetske Republike i Sovjetskog saveza, Lenjin, profesionalni revolucionar opsjednut idejom rušenja carske Rusije, bio je takođe tvorac Kominterne, Komunističke internacionale, ili Treće internacionale, međunarodne organizacije komunističkih partija.
Onovremeni značaj Kominterne bio je ogroman.
Boljševici, odnosno potom komunisti, Sovjetski Savez nisu vidjeli kao nastavak Rusije sa drugačijim režimom, nego prevashodno kao bazu za svjetsku revoluciju. Ideja je dakle bila da se iz Moskve pomažu najrazličitije revolucionarne tendencije sa ciljem uspostavljanja marksističkih režima po sovjetskom modelu svuda u svijetu, bez razlike. Taj cilj je u narednim decenijama djelimično ostvaren, ali daleko od ključnih, najrazvijenijih zemalja Zapada.
Vladimir Iljič Uljanov rođen je u Simbirsku, od 1924. Uljanovsk, aprila 1870. Otac Ilja, bio je prosvjetni činovnik višeg nivoa na prostoru gubernije. Rođen je Astrahanu. Po činovničkom rangu stekao je niži plemićki status, iako je bio neznatnog porijekla. U porodici je bilo šestoro djece. Majka Marija, rođena Blank, bila je, vjeruje se, obrazovana osoba.
Otac Ilja Nikolajevič Uljanov umire 1886. Naredne 1887. stariji brat Aleksandar je osuđen i obešen, zbog pripadništva terorističkoj revolucionarnoj grupi Narodna volja, koja je spremala ubistvo cara Aleksandra III. Bila je to jedna od posljednjih grupa razbijene Narodne volje. Njeni pripadnici su prethodno, 1881. ubili cara Aleksandra Drugog, uz brojne druge atentate. Zanimljivo je da je Karl Marks, pošto je ubijen car, oduševljeno, javno, veličao taj čin i njegove izvršioce.
Ova činjenica odrediće sudbinu Vladimira Iljiča potonjeg Lenjina.
Posvetiće svoj život uništenju Rusije Romanova
Započeo je studije u Kazanju. Ubrzo je odstranjen sa univerziteta i protjeran.
Od 1889. sa porodicom živi u Samari. Konačno 1890. dobija dozvolu da pod posebnim uslovima nastavi studije prava u Sankt Peterburgu. Diplomira naredne godine.
Godine 1895. pridružuje se organizaciji „Savez borbe za oslobađanje radničke klase“ jasno marksistički opredjeljenoj. Uhapšen, prognan je u Sibir, na tri godine. Ime po kom je poznat Lenjin, nastalo je kao revolucionarni pseudonim, po sibirskoj rijeci Lena. Prvobitno je navodno koristio pseudonim Volgin.
U progonstvu piše „Razvoj kapitalizma u Rusiji“. Kako se po tekstu vidi, nadao se porastu bede i očaja u Rusiji, usled rasta kapitalističke privrede, što je on tumačio kao povoljan prostor za revolucionarnu djelatnost.
Godine 1900. beži u Švajcarsku. U emigraciji objavljuje časopis Iskra, u kojem sarađuju Georgij Plehanov, Pavel Borisovič Akselrod, Vera Zasulič, Julij Martov, gotovo bez uticaja unutar Rusije.
U tom periodu, Lenjin uobličava sopstveno tumačenje Marksovog učenja. Prije svega u delu „Šta da se radi“ gde zastupa tezu neophodnog ustrojavanja tvrde, borbene, beskompromisne, revolucionarne partije, nasuprot izvorno Marksove ideje da je industrijski proletarijat avangarda po sebi.
Držao je takođe da treba iskoristiti sve protivnike carizma u Rusiji, seljaštvo, prema čemu su marksisti uglavnom bili sumnjičavi, prihvatao je privremenu saradnju sa građanskim partijama, liberalima. Nije međutim ostavljao dilemu da saradnike treba iskoristiti kako bi se uvela čvrsta, apsolutna vlast boljševičke partije u kojoj drugi ne bi imali udjela.
Sasvim nasuprot većini teoretičara marksizma, Lenjin odlučno zastupa tezu da treba podsticati nacionalno pitanje na svim linijama. Drugima je to djelovalo skandalozno, anahrono, prevaziđeno.
Teorijski je to razradio u tekstu „Nacionalno pitanje u našem programu“, objavljenom u Iskri 1903. Tada se pojavljuje koncept prema kom narodi imaju „pravo na samoopredeljenje do otcjepljenja“. Naglašavao je pritom takođe, da nacionalna borba ima biti podređena interesima revolucionarne partije. Drugim riječima, video je to kao jedan od prostora potencijalne destabilzacije s ciljem stvaranja revolucionarne atmosfere.
Pošto se 1905. dogodio bunt, poznat kao Prva ruska revolucija, uglavnom posljedica poraza u ratu sa Japanom, dvor je u izvjesnoj mjeri popustio. Uvedeno je izabrano predstavničko tijelo Duma. Pomilovani su takođe politički emiganti.
Pošto se vratio u Rusiju, iskoristivši amnestiju, Lenjin je odmah pozvao na opšti ustanak. Konačni efekat bunta 1905. bilo je uvođenje građanske demokratije u Rusiji.
U potonjem periodu, do 1917, Lenjin boravi u Britaniji, Nemačkoj, Švedskoj, Švajcarskoj, Francuskoj. U vreme izbijanja rata 1914. nalazio se u Krakovu, tada Austrougarska. Vlasti u Beču izlaze u susret namjeri da se prebaci u Švajcarsku.
Godine 1909. pojavilo se njegovo djelo „Materijalizam i empiriokriticizam“ sa ozbiljnim teorijskim pretenzijama.
Riječ je o knjizi sa osnovnom tezom „principa partijnosti „ u filozofiji.
Drugim riječima, tvrdio je da su filozofska propitivanja znak idejne i političke nepouzdanosti, nesolidnosti. Odnosno, da u krajnjem, nikakvo teorijsko znanje nema smisla osim u svrhu korisnosti sa stanovišta revolucionarne partije.
Čitavu istoriju ljudske misli podijelio je na materijalizam i idealizam pri čemu je ovo drugo, po njemu, za svaku osudu.
Ta Lenjinova knjiga u sovjetskoj državi, i njenim satelitima, službeno će imati status konačne riječi na polju filozofije i društvene teorije, što je učenima i stručnima na polju filozofske misli djelovalo takoreći smješno.
Izvjesnu težinu imaće i njegove „Filozofske sveske“, zapravo zabilješke, zapažanja, nastala prilikom studiranje Hegelove „Logike“.
Tokom Svhetskog rata Lenjin piše „Imperijalizam kao najviši stadijum kapitalizma“. U njemu zastupa tezu da će, nasuprot osnovne marksističke postavke o revoluciji koja predstoji u industrijski najrazvijenijim zemljama, pošto je eksploatacija teža u zemljama oboda kapitalizma poput Rusije upravo na takvom terenu uslijediti eksplozivno stanje kakvo je potrebno za revoluciju.
Pošto je u Rusiji februara 1917. izbila buržoaska revolucija, zapravo dvorski prevrat, a car Nikolaj II je doveden do abdikacije marta, zemlja se našla u haosu.
Lenjin je sa grupom istomišljenika potom prebačen preko Nemačke, Danske, Švedske put Petrograda. Transportovani su u zapečaćenom vozu, u organizaciji tajnih sluzbi Nemačke, koje su se, ispostaviće se tačno, nadale da će njegovo prisustvo u Rusiji dovesti do dalje destabilizacije te zemlje.
Pošto je stigao 17. aprila objavljuje „Aprilske teze“ kojima odbacuje ma kakvu podršku novim vlastima Rusije, zagovara odmah mir sa Njemačkom, vlast sovjeta, revolucionarnih veća, ukidanje vojske i policije, parlamenta, konfiskaciju imovine veleposednika, sa obećanjem podjele zemlje seljacima.
Prvi pokušaj boljševičkog preuzimanja vlasti, u julu, propao je. Uplašen bježi iz Petrograda. Konačno, oktobra/novembra procjenjuje da je vrijeme za prevrat, državni udar, pogodno, uslijed opšte nesposobnosti vlasti Kerenskog. Revolucija, poznata kao Oktobarska je uspjela.
Odmah je nametnuo mir sa Njemačkom, po cenu strahovitih gibitaka za Rusiju. Mir u Brest Litovsku potpisan je marta 1918. što će omogućiti ustrojavanje novog društvenog poretka i stabilizaciju sovjetske države.
Kada je umro 21. januara 1924. u Gorkom kod Moskve, Vladimir Iljič Lenjin za jedne je bio simbol borbe obespravljenih za pravedniji svijet, za druge, bio je oličenje svega najgoreg, inkarnacija zla.
Zvanično, smrt i prethodno nemoć, nastupila je kao kao posljedica atentata avgusta 1918, kada je pogođen u glavu.
Po drugima, ludilo i smrt bili su posljedica sifilisa. Čovjek koji je preobrazio svijet, u trenutku smrti imao je 53 godine.
BEOGRAD - Vladimir Iljič Lenjin, predvodnik Oktobarske revolucije 1917. u Rusiji, tvorac Sovjetskog Saveza, umro je prije stotinu godina, 21. januara 1924.
Lenjin je pobjedom u Oktobarskoj revoluciji 1917, obezbjedio dolazak boljševika na vlast i ustrojavanje režima koje je za dogoročni cilj imalo uvođenje komunističkog društva. Ma koliko maglovita, njegova vizija društva, sa modifikacijama, potrajaće duže od sedam decenija na prostoru Rusije.
Osim stvaranja Ruske Socijalističke Federativne Sovjetske Republike i Sovjetskog saveza, Lenjin, profesionalni revolucionar opsjednut idejom rušenja carske Rusije, bio je takođe tvorac Kominterne, Komunističke internacionale, ili Treće internacionale, međunarodne organizacije komunističkih partija.
Onovremeni značaj Kominterne bio je ogroman.
Boljševici, odnosno potom komunisti, Sovjetski Savez nisu vidjeli kao nastavak Rusije sa drugačijim režimom, nego prevashodno kao bazu za svjetsku revoluciju. Ideja je dakle bila da se iz Moskve pomažu najrazličitije revolucionarne tendencije sa ciljem uspostavljanja marksističkih režima po sovjetskom modelu svuda u svijetu, bez razlike. Taj cilj je u narednim decenijama djelimično ostvaren, ali daleko od ključnih, najrazvijenijih zemalja Zapada.
Vladimir Iljič Uljanov rođen je u Simbirsku, od 1924. Uljanovsk, aprila 1870. Otac Ilja, bio je prosvjetni činovnik višeg nivoa na prostoru gubernije. Rođen je Astrahanu. Po činovničkom rangu stekao je niži plemićki status, iako je bio neznatnog porijekla. U porodici je bilo šestoro djece. Majka Marija, rođena Blank, bila je, vjeruje se, obrazovana osoba.
Otac Ilja Nikolajevič Uljanov umire 1886. Naredne 1887. stariji brat Aleksandar je osuđen i obešen, zbog pripadništva terorističkoj revolucionarnoj grupi Narodna volja, koja je spremala ubistvo cara Aleksandra III. Bila je to jedna od posljednjih grupa razbijene Narodne volje. Njeni pripadnici su prethodno, 1881. ubili cara Aleksandra Drugog, uz brojne druge atentate. Zanimljivo je da je Karl Marks, pošto je ubijen car, oduševljeno, javno, veličao taj čin i njegove izvršioce.
Ova činjenica odrediće sudbinu Vladimira Iljiča potonjeg Lenjina.
Posvetiće svoj život uništenju Rusije Romanova
Započeo je studije u Kazanju. Ubrzo je odstranjen sa univerziteta i protjeran.
Od 1889. sa porodicom živi u Samari. Konačno 1890. dobija dozvolu da pod posebnim uslovima nastavi studije prava u Sankt Peterburgu. Diplomira naredne godine.
Godine 1895. pridružuje se organizaciji „Savez borbe za oslobađanje radničke klase“ jasno marksistički opredjeljenoj. Uhapšen, prognan je u Sibir, na tri godine. Ime po kom je poznat Lenjin, nastalo je kao revolucionarni pseudonim, po sibirskoj rijeci Lena. Prvobitno je navodno koristio pseudonim Volgin.
U progonstvu piše „Razvoj kapitalizma u Rusiji“. Kako se po tekstu vidi, nadao se porastu bede i očaja u Rusiji, usled rasta kapitalističke privrede, što je on tumačio kao povoljan prostor za revolucionarnu djelatnost.
Godine 1900. beži u Švajcarsku. U emigraciji objavljuje časopis Iskra, u kojem sarađuju Georgij Plehanov, Pavel Borisovič Akselrod, Vera Zasulič, Julij Martov, gotovo bez uticaja unutar Rusije.
U tom periodu, Lenjin uobličava sopstveno tumačenje Marksovog učenja. Prije svega u delu „Šta da se radi“ gde zastupa tezu neophodnog ustrojavanja tvrde, borbene, beskompromisne, revolucionarne partije, nasuprot izvorno Marksove ideje da je industrijski proletarijat avangarda po sebi.
Držao je takođe da treba iskoristiti sve protivnike carizma u Rusiji, seljaštvo, prema čemu su marksisti uglavnom bili sumnjičavi, prihvatao je privremenu saradnju sa građanskim partijama, liberalima. Nije međutim ostavljao dilemu da saradnike treba iskoristiti kako bi se uvela čvrsta, apsolutna vlast boljševičke partije u kojoj drugi ne bi imali udjela.
Sasvim nasuprot većini teoretičara marksizma, Lenjin odlučno zastupa tezu da treba podsticati nacionalno pitanje na svim linijama. Drugima je to djelovalo skandalozno, anahrono, prevaziđeno.
Teorijski je to razradio u tekstu „Nacionalno pitanje u našem programu“, objavljenom u Iskri 1903. Tada se pojavljuje koncept prema kom narodi imaju „pravo na samoopredeljenje do otcjepljenja“. Naglašavao je pritom takođe, da nacionalna borba ima biti podređena interesima revolucionarne partije. Drugim riječima, video je to kao jedan od prostora potencijalne destabilzacije s ciljem stvaranja revolucionarne atmosfere.
Pošto se 1905. dogodio bunt, poznat kao Prva ruska revolucija, uglavnom posljedica poraza u ratu sa Japanom, dvor je u izvjesnoj mjeri popustio. Uvedeno je izabrano predstavničko tijelo Duma. Pomilovani su takođe politički emiganti.
Pošto se vratio u Rusiju, iskoristivši amnestiju, Lenjin je odmah pozvao na opšti ustanak. Konačni efekat bunta 1905. bilo je uvođenje građanske demokratije u Rusiji.
U potonjem periodu, do 1917, Lenjin boravi u Britaniji, Nemačkoj, Švedskoj, Švajcarskoj, Francuskoj. U vreme izbijanja rata 1914. nalazio se u Krakovu, tada Austrougarska. Vlasti u Beču izlaze u susret namjeri da se prebaci u Švajcarsku.
Godine 1909. pojavilo se njegovo djelo „Materijalizam i empiriokriticizam“ sa ozbiljnim teorijskim pretenzijama.
Riječ je o knjizi sa osnovnom tezom „principa partijnosti „ u filozofiji.
Drugim riječima, tvrdio je da su filozofska propitivanja znak idejne i političke nepouzdanosti, nesolidnosti. Odnosno, da u krajnjem, nikakvo teorijsko znanje nema smisla osim u svrhu korisnosti sa stanovišta revolucionarne partije.
Čitavu istoriju ljudske misli podijelio je na materijalizam i idealizam pri čemu je ovo drugo, po njemu, za svaku osudu.
Ta Lenjinova knjiga u sovjetskoj državi, i njenim satelitima, službeno će imati status konačne riječi na polju filozofije i društvene teorije, što je učenima i stručnima na polju filozofske misli djelovalo takoreći smješno.
Izvjesnu težinu imaće i njegove „Filozofske sveske“, zapravo zabilješke, zapažanja, nastala prilikom studiranje Hegelove „Logike“.
Tokom Svhetskog rata Lenjin piše „Imperijalizam kao najviši stadijum kapitalizma“. U njemu zastupa tezu da će, nasuprot osnovne marksističke postavke o revoluciji koja predstoji u industrijski najrazvijenijim zemljama, pošto je eksploatacija teža u zemljama oboda kapitalizma poput Rusije upravo na takvom terenu uslijediti eksplozivno stanje kakvo je potrebno za revoluciju.
Pošto je u Rusiji februara 1917. izbila buržoaska revolucija, zapravo dvorski prevrat, a car Nikolaj II je doveden do abdikacije marta, zemlja se našla u haosu.
Lenjin je sa grupom istomišljenika potom prebačen preko Nemačke, Danske, Švedske put Petrograda. Transportovani su u zapečaćenom vozu, u organizaciji tajnih sluzbi Nemačke, koje su se, ispostaviće se tačno, nadale da će njegovo prisustvo u Rusiji dovesti do dalje destabilizacije te zemlje.
Pošto je stigao 17. aprila objavljuje „Aprilske teze“ kojima odbacuje ma kakvu podršku novim vlastima Rusije, zagovara odmah mir sa Njemačkom, vlast sovjeta, revolucionarnih veća, ukidanje vojske i policije, parlamenta, konfiskaciju imovine veleposednika, sa obećanjem podjele zemlje seljacima.
Prvi pokušaj boljševičkog preuzimanja vlasti, u julu, propao je. Uplašen bježi iz Petrograda. Konačno, oktobra/novembra procjenjuje da je vrijeme za prevrat, državni udar, pogodno, uslijed opšte nesposobnosti vlasti Kerenskog. Revolucija, poznata kao Oktobarska je uspjela.
Odmah je nametnuo mir sa Njemačkom, po cenu strahovitih gibitaka za Rusiju. Mir u Brest Litovsku potpisan je marta 1918. što će omogućiti ustrojavanje novog društvenog poretka i stabilizaciju sovjetske države.
Kada je umro 21. januara 1924. u Gorkom kod Moskve, Vladimir Iljič Lenjin za jedne je bio simbol borbe obespravljenih za pravedniji svijet, za druge, bio je oličenje svega najgoreg, inkarnacija zla.
Zvanično, smrt i prethodno nemoć, nastupila je kao kao posljedica atentata avgusta 1918, kada je pogođen u glavu.
Po drugima, ludilo i smrt bili su posljedica sifilisa. Čovjek koji je preobrazio svijet, u trenutku smrti imao je 53 godine.
